Οι κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις της διατροφής στον ελληνικό παραδοσιακό πολιτισμό

15/12/2014     

Ανδρομάχη Οικονόμου, Καθηγήτρια-Σύμβουλος ΕΑΠ, Κύρια Ερευνήτρια, Κέντρο Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών

Η μελέτη της διατροφής στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία αποτελεί έναν σημαντικό τομέα των λαο-εθνο-ανθρωπολογικών επιστημών καθώς η διατροφή προσεγγίζεται ως «ολικό κοινωνικό και πολιτισμικό φαινόμενο» το οποίο προσδιορίζεται ιστορικά, δομείται κοινωνικά και εκφράζεται πολιτισμικά.

Η παραγωγή, προετοιμασία και κατανάλωση της τροφής/του φαγητού συνιστούν καθημερινές πρακτικές καθώς καλύπτουν άμεσες βιολογικές ανάγκες με στόχο, πρωτίστως, την επιβίωση. Όμως η πρώτιστη αυτή ανάγκη διαμεσολαβείται από τον πολιτισμό/κουλτούρα και επενδύεται με ποικίλες και διαφορετικές συμβολικές διαστάσεις, αντιλήψεις, αναπαραστάσεις, πρακτικές που συνδέουν την διατροφή με ζητήματα κοινωνικής/ταξικής οργάνωσης, ταυτότητας-ετερότητας, έμφυλων σχέσεων, βιωμάτων, εμπειριών, συν-αισθημάτων, μνήμης κ.ά.

Η ελληνική διατροφή συνίσταται από ισχυρές, τοπικές «διατροφικές ψηφίδες» οι οποίες συν-υπάρχουν αυτόνομα, ως μέρος, αλλά συνθέτουν και το «όλον», και οι οποίες στηρίζονται -περισσότερο στο παρελθόν- στην εντόπια παραγωγή διατροφικών προϊόντων τα οποία μετασχηματίζονται μέσα από τη μαγειρική γνώση.

Σήμερα, στα πλαίσια των ευρωπαϊκών επιταγών και μιας όλο και εντεινόμενης  παγκοσμιοποιημένης διατροφικής πραγματικότητας, γίνονται προσπάθειες επίκλησης και  «κεφαλαιοποίησης» της τοπικής ελληνικής πολιτισμικής διατροφικής παράδοσης.